Dwie twarze cmentarzy - Bielsko-Biała

Dwa zupełnie różne cmentarze oddalone od siebie zaledwie o parę kilometrów. Jeden ewangelicki, drugi - żołnierzy radzieckich. Jeden z XIX-wiecznymi nagrobkami, drugi - z siermiężnym pomnikiem. Odwiedziłam oba, bo - nie wiedzieć czemu - ja po prostu lubię cmentarze. Zapraszam Was do Bielska-Białej. 

Pisałam już o mojej wycieczce do Doliny Wapienicy pod koniec października. Będąc w Bielsku-Białej, postanowiłam odwiedzić dwa cmentarze, które od pewnego czasu miałam na oku. Nie nastroiła mnie tak wcale aura zbliżającego się dnia Wszystkich Świętych. Stare cmentarze odwiedzam cały rok, bo wychodzę z założenia, że nic tak dobrze nie opowiada historii miejsca, jak groby. Nasz stosunek do zmarłych w dużej mierze oddaje nasz stosunek do historii i pamięci, a to jest coś, co mnie pasjonuje.

W cieniu ogromnej Galerii Sfera, tuż za budką z kebabem, znajduje się jeden z trzech cmentarzy ewangelickich w Bielsku-Białej, choć historycznie była to nekropolia w Białej. (Dawne miasto wojewódzkie u podnóża Beskidów przez większość swojej historii stanowiły dwie odrębne miejscowości, a pokłosie tej historii częściowo widoczne jest do dziś). Cmentarz założono w 1783 roku i spoczęło na nim wiele zasłużonych dla miasta osób, przedstawicieli wielkich rodzin fabrykanckich, pastorów, burmistrzów, polityków i artystów. W latach 1945-48 nekropolię zdewastowano w około 75% w ramach zacierania śladu po dawnych niemieckich mieszkańcach miasta. Było to oficjalne działanie komunistycznych władz, a ślady po tamtych wydarzeniach widoczne są do dziś pod postacią czarnej farby na płytach nagrobnych. Co ciekawe, cmentarz jest nadal czynny i odbywają się na nim pochówki.

Grób Jakoba Hönela | Zdewastowane groby | Grób Rudolfa Seeligera, burmistrza Białej w latach 1855-1867

Jeszcze dobrze nie wyschła farba na cmentarzu ewangelickim, a już powstawał nowy cmentarz odzwierciedlający ówczesny klimat polityczny. Mowa o Cmentarzu Żołnierzy Radzieckich, na którym pochowani są żołnierze Armii Czerwonej polegli w walkach o Bielsko i Białą w 1945 roku. W 1948 roku w okolicach bielskiej katedry złożono szczątki 28 oficerów oraz 10634 podoficerów poległych w walkach z niemieckimi oddziałami na Podbeskidziu i Górnym Śląsku w 1945 roku. W 1968 roku cmentarz przeniesiono na obecne miejsce przy ulicy Lwowskiej. Postawiono około 300 kamiennych nagrobków, 21 zbiorowych mogił oraz Pomnik Bohaterów Armii Sowieckiej w kształcie żołnierza idącego w szyku bojowym w kierunku miasta. Cmentarz zachował się w niezmienionym kształcie do dnia dzisiejszego, ale jest bardzo zaniedbany.

Dwa cmentarze, dwie zupełnie różne historie, które jednak w jakiś sposób się zazębiają, następują bowiem tuż po sobie. A historia czasami bywa przewrotna...