Nysa - stolica dawnego księstwa biskupiego

Co kryje położona na Przedgórzu Sudeckim Nysa, trzecie co do wielkości miasto województwa opolskiego? Historycznie jest ona z największych i najbogatszych miast Śląskich, przez wieki była stolicą biskupiego księstwa nyskiego. Król Fryderyk II zamienił Nysę w twierdzę, której pozostałości zachowały się w mieście do dziś. To właśnie one były głównym celem naszej wycieczki tamtego ciepłego, lipcowego dnia, ale nie mogliśmy sobie odmówić też krótkiego spaceru po mieście. Oto, co zobaczyliśmy w Nysie.

Ten spacer był spontanicznym pomysłem, bo nastawialiśmy się głównie na zwiedzanie twierdzy. Zaczęliśmy od Bastionu Świętej Jadwigi, który położony jest w obrębie historycznego centrum. Był on jednym z dziesięciu bastionów, które zaczęto budować w 1643 roku, a przebudowano w latach 1741-58. Zachowane do dziś kazamaty powstały w okresie 1771-74, a obecnie bastion stanowi centrum kulturowo-turystyczne. Warto się tu wybrać zasięgnąć informacji o Nysie i jej twierdzy, a będąc w tym miejscu szkoda byłoby nie zobaczyć kilku zabytków. Jakich?

Najpierw w oczy rzuciła nam się Wieża Wrocławska, jedna z kilku zachowanych części średniowiecznych obwarowań miejskich Nysy. Powstała w XIV wieku; wieńczy ją ozdobna attyka, która pełniła funkcje obronne i dekoracyjne. Na początku XX wieku wmurowano weń ozdobny portal  z kamienicy "Pod Patrycjuszem" z rynku. Dawniej pełniła też funkcje więzienne.

Druga z zachowanych wież zwana jest Ziębicką. Wzniesiono ją w połowie XIV wieku, podobnie jak Wrocławska, utrzymana jest w stylu gotyckim, posiada charakterystyczne otwory ścienne - pozostałość po dawnym rusztowaniu. W fasadę wmurowano kamiennego lwa, którego, według legend, przywieziono z wojennej wyprawy do Ziębic. Łącznie w Nysie znajdowały się 4 bramy i 28 baszt, ale do czasów współczesnych przetrwały tylko te dwie. Obwarowania miejskie przypominały te z Paczkowa, choć były nieco większe. 

Z wież kierujemy się na nyski rynek, który mierząc 155 m długości oraz ok. 80 m szerokości jest trzecim co do wielkości rynkiem Śląska. Warto zwrócić uwagę między innymi na Dom Wagi Miejskiej - renesansową kamienicę z XVII wieku. Była ona siedzibą zarządu administracyjnego Księstwa Nyskiego oraz izbą miar i wag. Pod arkadami znajdowała się waga oraz wzorzec łokcia. 

Jacek Halicki, CC BY-SA 3.0 PL, via Wikimedia Commons

Jednak tym, co najbardziej przykuwa uwagę, jest Bazylika św. Jakuba i św. Agnieszki, potocznie nazywana katedrą. Jest to największa i najważniejsza nyska świątynia, jedna z najpotężniejszych gotyckich świątyń w Polsce. Budowano ją w dwóch etapach, na przełomie XIV i XV wieku oraz w latach 1424-1430. Wcześniej w jej miejscu istniały już inne świątynie, jednak uległy zniszczeniom. W bazylice zobaczyć można drugi największy na Śląsku (po Wrocławiu) zbiór nagrobków biskupich. Ciekawostką jest, że dach kościoła uchodzi za jeden z najbardziej stromych w Europie.

Jeśli chcielibyście spojrzeć na Nysę z góry, to zainteresuje Was ta wieża. Pierwszy ratusz powstał w XIV wieku, rozbudowano go wiek później. Często ulegał zniszczeniom, jak np. podczas... trzęsienia ziemi w 1590 roku. Po zajęciu miasta przez Prusy król Fryderyk II nakazał jego rozebranie i pozostała tylko 89-metrowa wieża. Została ona niemal doszczętnie zniszczona w 1945 roku - resztki wysadzono w powietrze niemal 20 lat później. W 2008 roku zakończono budowę nowej wieży wzorowanej na tej starej. Jest nieco niższa - mierzy 78 metrów. Na jej szczycie znajduje się taras widokowy, z którego podziwiać można nie tylko zabudowę miejską, ale też Jezioro Nyskie, Góry Opawskie czy Złote.

Na tym zakończyliśmy nasz krótki, spontaniczny spacer po Nysie i ruszyliśmy do fortów. Z  pewnością miasto skrywa jeszcze wiele innych zabytków, ale cieszę się, że udało nam się chociaż trochę "liznąć" dawną potęgę Księstwa Nyskiego. Od teraz Nysa będzie nam się kojarzyć z czymś więcej niż tylko klasyką polskiej motoryzacji - Nyską (którą, nawiasem mówiąc, produkowano tu w latach 1958–1994).