Architektura sakralna Kresów dawnej Rzeczypospolitej nie przestaje mnie zachwycać. Kolejnym odwiedzonym przeze mnie zabytkiem jest cerkiew pw. św. Paraskewy wzniesiona w 1713 r. w Nowym Bruśnie. Została odbudowana z niemal całkowitej ruiny, a jej dopełnienie stanowią cmentarze pełne krzyży wykonanych przez słynnych kamieniarzy z sąsiedniego Bruśna Starego.
Cerkiew w Nowym Bruśnie powstała w 1713 r., a za jej budowę odpowiedzialny był cieśla Stefan Sienko Siematiewski. Cerkiew posiada układ trójdzielny i konstrukcję zrębową. Około 1850 r. dokonano przebudowy sanktuarium, a w 1873 r. dostawiono zakrystię. W 1903 r. doszło do kolejnych przekształceń obiektu. Od końca XVIII w. cerkiew była greckokatolicką świątynią filialną należącą do parafii w Bruśnie Starym.
W 1947 r., po wysiedleniu ludności ukraińskiej, świątynia znalazła się w rękach Skarbu Państwa i zaczęła popadać stopniowo w ruinę. Degradacja doszła do tego stopnia, że w 1980 r. planowano jej rozbiórkę. W latach 90. rozpoczęto gruntowny remont budowli. Kontynuowano go od 2013 r., po tym jak cerkiew przejęło Muzeum Kresów w Lubaczowie. Udało się odtworzyć formę z 1713 r. i połowy XIX w.
W pobliżu cerkwi znajdują się dwa cmentarze z nagrobkami wykonanymi w słynnych warsztatach kamieniarskich w sąsiednim Bruśnie Starym: przycerkiewny (funkcjonujący do początku XIX w.) oraz pierwotnie parafialny, na którym spoczywają mieszkańcy obrządku grecko- i rzymskokatolickiego oraz osadnicy niemieccy wyznania kalwińskiego.
Zachwycająca cerkiew w Nowym Bruśnie jest wprowadzeniem i zarazem uzupełnieniem historii Roztocza i Kresów, po których niejednokrotnie zostały już tylko zapomniane cmentarze pełne bruśnieńskich krzyży. W tym miejscu można poczuć niezwykły nastrój tej malowniczej krainy o burzliwych dziejach.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz