Opuszczona osada pełna drewnianych willi mogłaby posłużyć jako sceneria horroru. Ich historia także jest przerażająca - raz uratowane przed zagładą, dziś znów obracają się w ruinę. Jak to możliwe, że w zabytkowych willach na brzegu Jeziora Czorsztyńskiego hula wiatr?
Czorsztyn to miejscowość o bogatej historii. Jest położona w malowniczej okolicy nad jeziorem Czorsztyńskim, w pobliżu Pienin i Tatr. Jej losy przez wieki związane były z dziejami zamku, a po jego degradacji Czorsztyn przeżył renesans jako miejscowość letniskowa. W XIX wieku rodzina Drohojowskich zainicjowała budowę domów wypoczynkowych dla letników. Turyści przyjeżdżali do Czorsztyna, aby odpocząć i nacieszyć się naturą, która była tu na wyciągnięcie ręki.
Dwie wojny światowe zmieniły oblicze Europy, a Polska zyskała nie tylko nowe granice, ale i nowy ustrój. Władze, być może na fali zachwytu nad świeżo oddaną do użytku Zaporą Solińską, wpadły na pomysł budowy zapory w Niedzicy. Choć prace projektowe rozpoczęto już w latach 70. XX wieku, to ich realizacja przeciągnęła się aż do roku 1997. Spiętrzenie wody w Dunajcu spowodowało bezpowrotne zalanie kilku wysiedlonych miejscowości, w tym starego Czorsztyna. Mieszkańcy przenieśli się na wyżej położone tereny, a najcenniejsze zabytkowe budynki rozebrano i zrekonstruowano w nowo utworzonym ośrodku na półwyspie Stylchyn.
Powstała w ten sposób Osada Czorsztyn - połączenie skansenu z kompleksem hotelowo-restauracyjnym. Jednym z najcenniejszych elementów osady są niespotykane nigdzie indziej kamienne piwniczki, wzniesione razem z drewnianymi spichlerzami, które liczą już ponad 100 lat. Uznaje się, że są one unikatowe w skali europejskiej pod kątem wartości historycznych i etnograficznych.
Oprócz zabytkowej części gospodarczej osada pełniła również funkcje turystyczne, oferując noclegi i usługi gastronomiczne. W skład tej strefy weszły m.in. trzy zabytkowe wille, które przed laty były świadkami bogatej historii regionu. Jednym z najstarszych budynków jest willa Leopolda Szperlinga, znana również jako dawny pensjonat „Restauracja Pieniny”, zbudowana w 1847 roku.
Kolejnym zabytkiem jest willa Teofila Sanoka, która powstała w latach 1924-1925. Wśród innych obiektów znajdują się także dawne wille i pensjonaty, takie jak Dwór Drohojowskich z 1880 roku, który po wojnie pełnił funkcję banku i sklepu, oraz wille „Basia” i „Zbyszek”, które były popularnymi pensjonatami przed wojną.
Po pięciu latach od otwarcia Osada Czorsztyn została sprzedana przez gminę Czorsztyn i Skarb Państwa prywatnemu inwestorowi. Procedura sprzedaży budziła jednak pewne wątpliwości, w wyniku których doszło w 2010 do procesu sądowego, a nawet prowokacji CBŚ, podczas której aresztowany został wójt Czorsztyna. Najbardziej w całej tej sytuacji ucierpiały zabytkowe budynki, które po zamknięciu skansenu powoli obracają się w ruinę.
Ostatnim właścicielem terenu był polski oddział słowackiej spółki. Wszystko wskazuje na to, że ogłoszono upadłość przedsiębiorstwa, a osadą dziś zarządza likwidator firmy. Przyszłość zabytkowych willi jest niepewna; pewne natomiast jest, że czas i brak opieki działają na ich niekorzyść. Czorsztyn stracił w ten sposób cenną atrakcję i wkrótce może też stracić ważną część dziedzictwa tych ziem.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz